Zemlje liberalne demokratije
i socijalizam
u Rusiji
Naučili smo
Zapadni politički sistemi obično se nazivaju liberalnim demokratijama. U Evropi je liberalna demokratija zaživjela početkom 19. stoljeća. U zemljama u kojima vlada takva demokratija građani su jednaki pred zakonom, a političke odluke donose zastupnici koje je narod izabrao na slobodnim izborima. Između dva svjetska rata pojavili su se pokreti žena koje su sebe nazivale sufražetkinjama. Socijalizam je privredni i društveni poredak zasnovan na društvenom vlasništvu nad sredstvima za proizvodnju. Nakon građanskog rata i pobjede komunista, Rusija je zbog mnogonacionalnog sastava stanovništa dobila naziv Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika (SSSR). Nakon Lenjinove smrti na vlast u SSSR-u došao je Josif Visarionovič Staljin.
Slobodarstvo
Iz udžbenika historije saznala/saznao si da je liberalizam zasnovan na ideji slobode. Liberalna demokratija između dva svjetska rata dovela je do brojnih društvenih promjena. Posebno je bio aktivan pokret za prava žena. Riješi zadatke i provjeri šta si do sada naučila/naučio o tome.
Najveća država na svijetu
U vrijeme kad je proglašen, Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika bio je najveća država na svijetu. Bila je to država Rusa, Ukrajinaca, Uzbeka, Bjelorusa, Kazaha i drugih pridruženih naroda. Zastava SSSR-a bila je crvene boje sa žutim srpom i čekićem u gornjem uglu iznad kojih se nalazi crvena petokraka žutih rubova. Upoznaj se sa značenjem simbola na zastavi SSSR-a, koja je bila na snazi sve do raspada te države 1991. godine.
Razmisli: na osnovu onoga što si saznala/saznao o socijalizmu,
šta možeš kazati o tom društvenom poretku?
Džugašvili
Nakon Lenjinove smrti 1924. godine, na vlast u SSSR-u došao je Josif Visarionovič Staljin. Staljin je za vrijeme svoje vlasti uspio kreirati jaku koja je kontrolirala cijelo društvo. Njegova politika ubrzane industrijalizacije države i nasilne kolektivizacije seljačke zemlje, kojom je bilo obuhvaćeno čak 90% zemljišnoga posjeda, dovela je na početku 1930-ih do masovne gladi te do smrti više miliona ljudi.
Okreni karticu i saznaj više o jednom od najvećih tirana (nasilnih, samovoljnih vladara) u povijesti svijeta.
Rođen je u 1878. godine u Gruziji, s pravim prezimenom Džugašvili, koje je kasnije zamijenio ruskim Staljin (rus. stal – čelik). Nakon Lenjinove smrti učvrstio je poziciju i ubrzo ostvario neograničenu vlast nad državom i komunističkom partijom. Provodi političke progone u kojima strada između 15 i 30 miliona ljudi. Tokom takozvanih čistki, ljudi bivaju odvođeni u gulage – logore koji su bili smješteni u najhladnijim dijelovima Sibira.
Diktatura proleterijata
Već si naučila/naučio da je nakon Oktobarske revolucije u Rusiji uspostavljen prvi komunistički u svijetu (takozvana diktatura proletarijata). Odgovori na pitanja koja slijede i provjeri šta znaš o komunizmu i pojavi socijalizma u toj državi.
Internacionala
Za kraj, poslušaj Internacionalu, pjesmu nastalu nakon poraza Pariske komune. Tekst pjesme napisao je francuski revolucionar i pjesnik Eugen Potijer (Eugene Pottier) 1871. godine, a muziku Pjer de Gejter (Pierre de Geyter). Vremenom je postala jedna od najpoznatijih propagandnih pjesama u povijesti – himna međunarodnog udruženja radnika. Pjevali su je komunisti, socijalisti, socijaldemokrati i anarhisti, a tokom Španskog građanskog rata Internacionala je bila himna internacionalnih brigada. Od 1918. do 1943. Internacionala je bila himna Sovjetskog Saveza. U francuskom originalu i u prijevodu ima šest strofa, ali obično se pjevala samo prva:
"Ustajte, prezreni na svijetu,
vi sužnji koje mori glad..."