O unitarizmu
i federalističkom državnom uređenju

Kod svih ranijih unitarističkih stanovišta uglavnom se polazilo od tog nacionalnog principa i prevenstveno, s obzirom na njega (uključujući tu i tamo svakako i druge svoje unitarističke argumente), tražilo se jugoslavensko ujedinjenje, uglavnom prema načelu "jedan narod, jedna država". Unitarizam u jugoslavenskim zemljama uglavnom je polazio od teze o jednonacionalnosti do zahtjeva za državnim ujedinjenjem jugoslavenskih zemalja.

Federalizam je u prvom redu isticao značaj nacionalnog principa, ali istovremeno ukazivao i na zajednicu životnih interesa, koji su upućivali na neophodnost ujedinjenja jugoslavenskih naroda. Federalizam je u sebi objedinjavao spomenuti dualitet osnovnih zahtjeva jugoslavenskog nacionalnog pitanja, odnosno krajnjih ciljeva jugoslavenskog nacionalnog pokreta – nacionalno oslobođenje i ujedinjenje u zajedničku državu na osnovama ravnopravnosti udruženih jugoslavenskih nacija.


Preuzeto i prilagođeno iz: Tonči Grbelja, Dušan Otašević, Istorija, priručnik za izbornu nastavu za osmi razred osnovne škole,  Svjetlost, Sarajevo, 1982.