Bosna i Hercegovina
u Drugom svjetskom ratu
Naučili smo
Nacistička Njemačka je bez objave rata napala Kraljevinu Jugoslaviju 6. aprila 1941. godine. Jugoslavija je potpisala kapitulaciju 17. aprila 1941. godine. Nezavisna Država Hrvatska (NDH) proglašena je 10. aprila 1941. godine, a u njezin sastav ušla je i Bosna i Hercegovina. Najviše upravno područje u NDH bile su velike župe koje su formirane na način da se izbriše svaka historijska i teritorijalna posebnost BiH. Ustaška politika u potpunosti se podudarala s rasističkom politikom nacista i fašista. Uporedo s ustaškim zločinima nad Srbima, četnici su činili stravične zločine nad Bošnjacima i Hrvatima.
Kapitulacija Kraljevine Jugoslavije
Iz udžbenika si saznala/saznao da je Kraljevina Jugoslavija potpisala kapitulaciju već nakon dvanaest dana slabašnog vojnog otpora. Njezina teritorija podijeljena je između Njemačke, Italije, Bugarske i Mađarske. Na interaktivnoj karti u nastavku pogledaj demarkacionu liniju (liniju razgraničenja) između italijanskog i njemačkog okupatora, a zatim odgovori na pitanja i provjeri šta znaš o vojnom slomu i podjeli Kraljevine Jugoslavije.
Nezavisna Država Hrvatska
Vlast u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj (NDH) bila je u rukama ustaškog pokreta na čijem čelu je bio poglavnik Ante Pavelić. U nastavku pogledaj kratki videozapis i saznaj više o formiranju NDH i politici koju je provodila ta fašistička država.
Zločini i buđenje otpora
Odmah nakon okupacije Bosne i Hercegovine ustaška vlast počela je provoditi rasističku politiku. Na udaru su bili Srbi, Jevreji, Romi, ali i Hrvati i Bošnjaci koji se nisu slagali s režimom ili su bili pripadnici/simpatizeri antifašističkog pokreta. Okreni karticu i saznaj više o najozloglašenijem ustaškom logoru u Jasenovcu, a zatim odgovori na pitanja i provjeri šta znaš o fašističkoj politici NDH, ali i o snažnom antifašističkom otporu koji se vrlo brzo razvio u Bosni i Hercegovini.
"Jasenovac" je bio koncentracioni logor za uništenje koji je formirala Nezavisna Država Hrvatska 1941. godine u močvari na ušću rijeke Une u Savu u blizini sela Jasenovac, a oslobođen je u aprilu 1945. godine. Bio je jedan od deset najvećih koncentracionih logora u Evropi. Za razliku od njemačkih logora kojima su upravljali nacisti, Jasenovac se "specijalizirao za pojedinačno nasilje posebno brutalne vrste". Zatvorenici su prvenstveno ubijani ručno, upotrebom tupih predmeta poput noževa, čekića i sjekira. U tom logoru većina žrtava bili su etnički Srbi (kao dio genocida nad Srbima); drugi su bili Jevreji (holokaust), Romi (porajmos), antifašisti i politički neistomišljenici.
Četnici
Četnici su u Drugom svjetskom ratu bili formacija nastala raspadom vojske Kraljevine Jugoslavije. Počinili su nezapamćene pokolje nad Bošnjacima i Hrvatima, posebno u istočnoj Bosni i Sandžaku. Osnovu njihovog djelovanja činio je memorandum velikosrpskoga i četničkog ideologa Stevana Moljevića Homogena Srbija, kojim se zagovara stvaranje “velike Srbije“ i njeno etničko čišćenje od drugih naroda. U počinjenju zločina tokom Drugog svjetskog rata blisko su sarađivali ne samo s njemačkim nacistima i talijanskim fašistima, nego i sa ustašama. Okreni sliku i saznaj više o vođi četničkog pokreta.
Dragoljub (Draža) Mihailović bio je zapovjednik četničkih snaga tokom Drugog svjetskog rata. Njegovi sljedbenici počinili su brojne zločine na području Bosne i Hercegovine i Hrvatske provodeći politiku etničkog čišćenja nesrpskog naroda. U javnom procesu pred Vojnim sudom u Beogradu osuđen je kao ratni zločinac na smrt i strijeljanjem.
Razmisli: u kakvom položaju je bilo stanovništvo
Bosne i Hercegovine u Drugom svjetskom ratu?